top of page

Stamboom van het landschap

De matrix laat de ontwikkeling van de haven zien. De tijdlijn omvat de afgelopen 200 jaar, aangezien het projectgebied van de Minervahaven in deze periode de meeste transitie heeft doorgemaakt.  

​

200 jaar geleden bestond het gebied alleen uit het IJ en het buitendijks gebied. Het IJ werd gebruikt als vaarroute maar verder gebeurde er weinig in de omgeving. Rond 1840 is men het IJ gaan inpolderen. Er is te zien dat het IJ in grootschalige mate wordt verkleind. Hier bevindt zich de omslag van het IJ naar het Noordzeekanaal.

 

De IJ-polders zijn maar kort gebruikt als landbouwgebied. De polders zijn al snel 4 meter opgehoogd en aangeplempt om ruimte te maken voor de industrie. Er is te zien dat in het begin alleen kleine loodsjes aan fijnmazige kanaaltjes te vinden waren. Door de jaren heen heeft de industrie verschillende schaalvergrotingen doorstaan. Dit kan in verband gebracht worden met de schaalvergroting van transport per boot. Wat begon als kleine zeilschepen, is doorontwikkeld tot trekschuiten en grote Panama-schepen. Het gebied wordt in de afgelopen 20 jaar omgevormd tot grote wolkenkrabbers met hoofdkwartieren van grote bedrijven. 

Het projectgebied heeft nooit veel bewoning gekend. Rond 1850 werd West-Amsterdam zodanig uitgebreid voor de werknemers uit de haven. De Spaarndammerbuurt Is daarbij aangelegd om de werknemers uit de houthavens te huisvesten. De Spaarndammerbuurt wordt gekenmerkt door de geel/oranje bouwstijl van de Amsterdamse School. Nu met de ontwikkeling van de nieuwe woonwijk in de Houthaven wordt er een nieuwe bouwstijl van de nieuwe vorm van 'Grachtenpanden’ in het gebied geïntroduceerd.

​

De zeedijk is altijd al een onderdeel geweest van de omgeving van het projectgebied. Deze is rond 1950 de leidraad geweest voor de ontwikkeling van de Brettenscheg. Deze is nog steeds deels af te lezen in de groenzone. Nu is de Zeedijk met name nog herkenbaar als fietsroute. De Brettenscheg vormt de grootschalige groenzone van het Westelijk havengebied. 

Matrix stamboom van het landschap.jpg

Identiteiten

Door de tijd heen is het gebied op verschillende manieren gebruikt en het heeft daarom verschillende identiteiten gehad. Het is begonnen als handelsgebied, er waren dus veel handelaren te vinden. 

Later, door drooglegging van polders, werd het gebied voornamelijk gebruikt door boeren. Toch moesten deze boeren en hun land plaatsmaken voor de opkomst van de havenindustrie. De mensen die zich hier nu voornamelijk bevonden waren havenarbeiders en later ook industrie arbeiders. 

Deze doelgroepen hebben plaatsgemaakt voor de kantoormedewerkers en de gezinnen die in de nieuwe woonwijken zullen gaan wonen. 

​

tijdlijn Havenstad-01-01.jpg

Kantelmomenten van Amsterdam 

​

Amsterdam Havenstad kent door de periode van het afgelopen decennium 5 grote kantelmomenten. Het verhaal van Amsterdam begint bij de Stichting van Amsterdam. De dam wordt over de Amstel aangelegd en het havenfront van Amsterdam begint zichzelf te vormen. In het tweede kantelmoment breidt dit havenfront zich uit tot de grootste haven van de wereld. In de Gouden Eeuw heeft Amsterdam zichzelf als een grote speler in de wereldeconomie geplaatst. De haven van Amsterdam is daardoor van groot belang voor Nederland. Het derde kantelmoment omvat het overwinnen van de strijd tegen het water. Het IJ wordt bedijkt en het Noordzeekanaal ontstaat om de rechtstreekse transportroute richting de Noordzee te realiseren.

De IJ-polders worden gebruikt voor landbouw. Dit is maar van korte duur want het daaropvolgende kantelmoment geeft de ontwikkeling van het Westelijk havengebied aan. De polder wordt met 4 meter zand opgehoogd en ingericht op grootschalige havenindustrie. Daarin bevindt zich het letterlijke kantelmoment, waarbij de havenactiviteit van het oosten van Amsterdam, naar het westen verplaatst. Op het moment bevinden we onszelf in het vijfde en laatste kantelmoment. De transitie van haven naar woonwijk. De vraag naar woningbouw in de stad Amsterdam zorgt ervoor dat de stad zichzelf uitbreidt om mensen te kunnen huisvesten. Alle havengebieden binnen de A10 ring worden omgevormd tot woonwijk en wordt Haven-Stad ontwikkelt. Haven-Stad vormt het volgende hoofdstuk in het verhaal van Amsterdam, waar het verleden, heden en de toekomst met elkaar verbonden wordt. 

bottom of page